ULAŞIM ve TEKNOLOJİ

ULAŞIM  ve  TEKNOLOJİ

      

Ulaşım ;  Bir nesnenin veya bir kişinin bulunduğu yerden farklı bir yere aktarılmasıdır. Köyler, şehirler, ülkeler arasında bir yerden bir yere gidiş geliş demektir. Karayolu ulaşımı, denizyolu ulaşımı, havayolu ulaşımı ve demiryolu ulaşımından oluşmaktadır.

     Bugün dünyamız, baş döndürücü gelişmelerin yaşandığı küresel bir köy hâline gelmiş, bilgi ve iletişim teknoloji­leri ise bu konuda lokomotif rolü oynayan ciddi bir aktör konumuna oturmuştur. Hızla gelişen bu sürecin yeni değerler ve ölçütler ortaya koyması da kaçınılmazdır.

  Örneğin günümüzde, bilgi-iletişim teknolojilerinden yararlanan her faaliyet, başına bir “akıllı” sıfatı alarak deyim yerindeyse basamak atlar, değer kazanır olmuş­tur. Özünde ulaşımın önemli bir kategorisi olan iletişim de bu hızlı gelişim sonucunda başlı başına bir hizmet sahası hâline gelmiştir. Zamanla ulaşımın her türüne ve aşamasına iletişimin de ortak olmasıyla, yeni bir ulaşım kategorisi doğmuştur.

       Adına kısaca ‘’Akıllı Ulaşım’’ dediğimiz, “bilişim destekli ulaşım” diye de özetlenebilecek olan bu yeni kategori, ileri teknolojiyi neredeyse herkesin cebinde taşıdığı bu çağda, özellikle kent yaşamında gündelik hayatın vazge­çilmezlerinden biri hâline gelmiştir. Artık alışkanlık hâline geldiğinden çoğumuzun farkına bile varmadığı birçok akıllı ulaşım uygulaması her an çalışmakta ve gerek sürü­cülere gerekse yolculara hizmet vermektedir.

         Ağırlıklı olarak uluslararası alanlarda faaliyet gösteren denizcilik ve havayolu sektörlerinde, birçok akıllı ulaşım sistemi zaten zorunlu olarak kullanılmaktadır. Küresel standartlarını oluşturmuş olan bu sektörlerin yanında, demiryolu ve karayolu sektörlerinin de bilhassa şehir içi hizmetlerinde günbegün gelişen bu teknolojiler kendile­rine sürekli yeni kullanım alanları açmaktadır. Her yeni teknoloji yeni bir standart ihtiyacını beraberinde getirir­ken, standartlaştırma çabaları bazen teknolojinin yayılma hızına yetişememektedir.

AKILLI  ULAŞIM  SİSTEMLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ

      Akıllı ulaşım sistemleri genel ola­rak, insanın üzerindeki düşünme veya karar verme yükünü hafif­letmeye yönelik ulaşım çözümleri olarak tanımlanabilir. Bu açıdan bakıldığında ilk AUS uygulaması, trafik ışıklarıdır. Trafik ışıkları sayesinde araçların ne zaman, yayaların ne zaman geçeceği ve kavşaklarda hangi yöne giden araçların hangi yöne gidenlere ne kadar süreyle yol vereceği me­seleleri çözümlenmiş; böylelikle hem yayalar hem de sürücüler her seferinde düşünüp karar verme yükünden kurtulmuşlardır.

      Günümüzde ise AUS denildiğinde daha ziyade elektronik ve bilgisayar teknolojilerinin ulaşımı düzenleme ve yönlendirmede kullanımına dayanan sistemler kastedilmektedir.  

         Bugün AUS’nin amaçları arasında insan-araç-altyapı-merkez arasında çok yönlü veri alışverişi, trafiğin güvenliği, yolların kapa-sitelerine uygun olarak kullanımı, mobilitenin arttırılması, enerji verimliliği sağlanarak çevreye verilen zararın azaltılması gibi başlıklar genel kabul görerek standartlaşmış; böylece karar verme yükünün insanın üzerin¬den alınmasının hangi amaçlara hizmet etmesinin beklendiği netleşmiştir.

TEKNOLOJİK ULAŞIMDAN BEKLENTİLER

1)  Trafik kazalarının azaltılması, yolların, sürücülerin ve yayaların güvenlik ve emniyetinin arttırıl­ması,

2)  Ulaşım sisteminin performan­sının iyileştirilmesi ve trafik sıkışıklığının azaltılması,

3) Trafiğin izlenmesi, yönlendiril­mesi ve gerçek zamanlı yöneti­minin sağlanması,

4)  Ulaşım sürelerinin optimizas­yonu ve ulaşım maliyetlerinin azaltılarak ekonomiye katkıda bulunulması,

6)  Hizmet kalitesinin ve verimliliğin arttırılması,

7)  Kişisel mobilite ve rahatlığın arttırılması,

8) Çevreye verilen zararın asgariye indirilmesi ve enerji tasarrufu­nun sağlanması.

KULLANILAN TEKNİLEJİLER

1) Uydularla Konum Belirleme Sistemleri (Global Navigation

Satellite Systems-GNSS)

     GNSS teknolojisi; elinde veya aracında GNSS alıcısı olan bir kullanıcının; herhangi bir yer ve zamanda, her türlü hava koşulunda, ortak bir koordinat sisteminde (ör­neğin WGS84), yüksek doğrulukta, ekonomik ve gerçek zamanlı olarak 3 boyutta konum, hız ve zaman belirlemesine olanak veren bir radyo navigasyon sistemidir.

   

     GNSS aynı zamanda; kat edilen mesafe ve güzergah belirleme, anlık trafik bilgilerinin paylaşımını mümkün kılan, birçok araç içi navigasyon, konum tabanlı servisler (LBS) ve rota yönlendirme sistemleri arka­sındaki temel teknolojidir. 

2) Kablosuz Ağlar

    Araçlar ile yol kenarı arasında hızlı bir iletişim ortamı sunar. Birkaç yüz metre aralığında çalışmaktadır.

3) Mobil İletişim Araçları

     AUS uygulamalarında 3G ve 4G mobil telefon şebekeleri kullanıla­bilir. 3G veya 4G kablosuz iletişim ortamları özellikle kentsel bölgeler­de ve uzun yollardaki erişilebilirlik açısından önemlidir.

4) Kızıl Ötesi İletişim (Infrared)

     Özellikle kamyon ve uzun yol taşı­macılığında yol bilgilerinin gerçek zamanlı paylaşımında kullanılmak­tadır. Hedef tespiti, gözlemleme, gece görüşü, güdüm ve takip sistemleri gibi askeri kullanım alanlarının yanında, ısıl verimlilik analizi, uzaktan sıcaklık ölçme, kısa mesafeli kablosuz iletişim ve hava tahmini gibi alanlarda da kullanıl­maktadır

5) Kapalı Devre Televizyon (CCTV-Closed Circuit Television)

     İzlenen alanın ve izleyicilerin sınırlı olduğu sistemdir. Bir CCTV sistemi kameralar, lensler, kaydediciler ve monitörlerden oluşur. CCTV siste­minin en büyük özelliği görüntülerin eş zamanlı kaydedilmesidir.

6) Yakın Mesafe İletişim Teknolojileri

6.1.Radyo Frekans Tanımlama Teknolojisi (RFID-Radio Frequ­ency Identification):

   Radyo frekansı kullanarak nesneleri tekil ve otomatik olarak tanıma yöntemidir. RFID, temel olarak bir etiket ve okuyucudan meydana gelir.

7) Algılama Teknolojileri

    Sürücülere güvenli seyir için des­tek veren sensörler ile yol ve hava durumu sensörlerini kapsayan sistemlerdir.

7.1. Araç Sensörleri:

7.2. Yol Sensörleri:

7.3. Hava Durumu Sensörleri:

7.4. Çevre Algılama Sistemleri:

YÜK VE FİLO YÖNETİM  SİSTEMLERİ

      Filo Yönetim Sistemi, bir filonun yük optimizasyonu ve planlama­sından başlayan bir kalite progra­mı ile yükün müşteriye teslimine kadar izlenmesi, yönetilmesi ve diğer tüm yardımcı süreçlerin sırasını, birbirleri ile ilişkisini, ölçümlerini ve tüm süreçlerin iyileştirilmesini amaçlayan bir yönetim sistemidir.

SÜRÜCÜ DESTEK VE GÜVENLİK SİSTEMLERİ

   

      İleri sürücü destek sistemleri, gaz ve fren kontrol sistemlerinden de ibaret değildir. Park sensörleri ve çeşitli çarpma uyarı sistemleri, seyir halinde çarpışma önleyici sistemler, şerit ihlali uyarı sistem­leri, kör nokta izleme sistemleri, ileri far sistemleri, gece görüşü yardımı gibi çeşitli uygulamalar

KAZA VE ACİL DURUM  YÖNETİM SİSTEMLERİ

       Trafik kazaları başta olmak üzere yollarda gerçekleşen her türlü acil müdahale gerektiren olayın tespiti, ilgililerin bilgilendirilmesi, olaya müdahale ve olayın bırak­tığı tahribatın yönetimi, bu başlık altında incelenebilecek uygulama­lardır. Gerek can kaybının engel­lenmesi gerekse maddi zararın asgariye indirilmesi, bu sürecin etkin yönetimine bağlıdır.

SONUÇ ;

   Dünya ülkelerinin sosyal ve ekonomik olarak birbirine bağlanması artan nüfus ile birlikte kalabalıklaşan şehirler ulaşımda teknolojik yenilikleri zorunlu hale getirmiştir.

 

   Günümüzde bireysel araç kullanımı , toplu taşıma , şehirler ile uluslararası taşımacılık ulaşım teknolojilerinin gelişmesiyle daha güvenli  ve daha hızlı hale gelmiştir.